Czym różni się głuchy od Głuchego? Jak działa implant ślimakowy? Czy język migowy można zapisać?

To warto wiedzieć!

 

 

 

 

Surdopedagogika (łac. surdus – głuchy) – dział pedagogiki specjalnej zajmujący się kształceniem
i wychowaniem osób z dysfunkcją słuchu oraz wadami wymowy, wynikającymi z zaburzeń słuchu.

głuchy – (pisane małą literą) jest to osoba z głębokim ubytkiem słuchu ( powyżej 90 dB). Uszkodzenie analizatora słuchu uniemożliwia odbieranie dźwięków z otoczenia, m.in. mowy ludzkiej. Opanowanie języka mówionego i używanie go w codziennej komunikacji jest poważnie ograniczone. Głuchota w tym sensie oznacza stan zdrowia danej osoby.

Głuchy – (pisane wielką literą) osoba z uszkodzonym słuchem, będąca Głuchą Kulturowo. Jest to osoba utożsamiajaca się ze światem Głuchych, z jego kulturą (wartościami, normami, przekonaniami), piosługująca się językiem migowym, będąca dumna z bycia Głuchą.To przynależnosć kulturowa a nie stan zdrowia.

Ogłuchły – osoba, która utraciła słuch w późniejszym okresie życia ( po 5 r. ż.) już po opanowaniu mowy. Wada słuchu jest w tym przypadku jedynie utrudnieniem , zakłóceniem   komunikacji językowej.

Audyzm – jest to forma dyskryminacji osób z wadą słuchu. Opiera się na przekonaniu, że osoby g/Głuche są niesamodzielne, gorsze i mniej zdolne. Osoby słyszące przekonane są o swojej wyższości z racji możliwości słyszenia. Według nich głuchota jest tragedią, a ludzie nią dotknięci powinni się identyfikować ze słyszącymi
i z kulturą słyszących. Harlan Lane (Maska Dobroczynności, 1996) określa audyzm jako dominującą postawę słyszących ekspertów, którzy przygotowują orzeczenia, opinie, rozporządzenia, nie biorąc pod uwagę opinii samych Głuchych. Nie pozwalają, aby niesłyszący decydowali o swoich sprawach. Audyzm przejawia się
w przekonianiu, iż osoby głuche sa niezdolne do pracy, nieszczęśliwe i chcą być wyleczone. Audyzm wystepuje również w środowisku g/Głuchych. Nastawienie audystyczne mają niesłyszący, którzy nie posługują się językiem migowym i nie identyfikują się z Kulturą Głuchych.

Język migowy – jezyk naturalny, wizualno – przestrzenny, charakteryzujący się użyciem kanału wzrokowego. W Polsce określenie to dotyczy Polskiego Języka Migowego. Istnieją również inne języki migowe oprócz polskiego, m.in. amerykański język migowy (ASL), niemiecki język migowy.

Język migany – określenie odnoszące się do Systemu Językowo – Migowego (SJM).

Polski Język Migowy – jest to naturalny język społeczności Głuchych, to język wizualno-przestrzenny wykorzystujący znaki, daktylografię, mimikę oraz przestrzeń. Posiada własną gramatykę odmienną od polskiego języka fonicznego. Cechy PJM to: kierunkowość, symultaniczność, niemanualność, klasyfikatorowość. Jest to naturalny sposób komunikacji osób Głuchych, za pomocą którego wyrażają siebie, swoją Kulturę.

System Językowo-Migowy – sztuczny system komunikacji stworzony przez osoby słyszące. SJM opiera się na gramatyce języka polskiego. Komunikat przekazywany jest dwoma kanałami: wzrokowym i słuchowym. Nadawca mówi po polsku i jednocześnie miga znaki odpowiadające danym słowom. Brak w nim mimiki oraz wykorzystania przestrzeni.

SignWriting – czyli pismo migowe, dosłowne tłumaczenie ”pisanie znaków” , jest to metoda zapisu znaków języka migowego. Stworzyła ją Valerie Sutton w Stanach Zjednoczonych w 1974 roku. Opiera się na systemie elementów graficznych (kresek, figur geometrycznych, strzałek itp.) , za pomocą których ilustrowany jest układ i ruch rąk oraz mimika twarzy.

Fonogesty – wspomagająca forma komunikacji z Głuchymi. Polega na uzupełnianiu mowy specjalnymi gestami –układami dłoni wykonywanymi przy twarzy , które pomagają odróżnić wypowiadane głoski. Pomaga to odczytywać mowę z ruchu ust. Metoda fonogestów oparta jest na systemie cued speech, opracowała ją Kazimiera Krakowiak.

Metoda kombinowana – metoda nauczania mowy dzieci niesłyszące; to połączenie mowy ustnej, języka migowego, daktylografii oraz pisma w celu jak najlepszego przekazu i odbioru komunikatów.

Aparat słuchowy – urządzenie techniczne stanowiące podstawową pomoc dla osób z uszkodzonym słuchem, służy do wzmacniania odbieranego dźwięku. Nie przywraca słuchu, podwyższa jedynie głośność dźwięku.

Implant ślimakowy – urządzenie elektroniczne wszczepiane podczas operacji chirurgicznej. Stanowi pomoc dla osób z głębokim uszkodzeniem słuchu. Składa się z części zewnętrznej – procesora mowy, który przetwarza sygnały akustyczne w sygnały elektryczne oraz z części wewnętrznej – wprowadzonych do ucha wewnętrznego (ślimaka) elektrod, które odbierają sygnał elektryczny i stymulują zakończenia nerwu słuchowego.  Implant nie przywraca normalnego słyszenia, pozwala tylko odbierać pewne dźwięki pomocne w zrozumieniu mowy. Implanty ślimakowe pojawiły się w Polsce w 1992 roku – pierwszego zabiegu wszczepienia dokonał prof. Henryk Skarżyński w Klinice Otolaryngologii Akademii Medycznej w Warszawie.

Bobomigi – czyli język migowy dla niemowląt, jest to metoda porozumiewania się z niemowlętami za pomocą prostych znaków Polskiego Języka Migowego. Rozwój manualny następuje szybciej nic rozwój mowy. Dlatego też dziecko jest w stanie poprzez gesty sygnalizować swoje potrzeby, spostrzeżenia, uczucia, zanim nauczy się mówić. Pokazuje pierwsze słowa jeszcze nie umiejąc ich wypowiadać. Bobomigi stosuje się w komunikacji z dziećmi słyszącymi. Naukę można rozpocząć już w 6. miesiącu życia. W wieku 9 miesięcy możliwe staje się porozumiewanie z dzieckiem za pomocą gestów. Dzieci sygnalizują, ze chcą jeść, pić, spać, do domu itp. Bobomigi oparte są na metodzie „SIGN2BABY” Josepha Garcii. Naukowcy podkreślają wpływ używania bobomigów na rozwój językowy, intelektualny, emocjonalny. Dzieci, które migają, wykazują zdolności językowe, komunikacyjne, matematyczne. Mają lepiej rozwiniętą wyobraźnię, pamięć i koncentrację. Łagodzi to także frustrację rodziców i dziecka wynikającą z niezrozumienia potrzeb małego dziecka.

Coda – (ang. Child of Deaf Adult) słyszące dziecko głuchych rodziców – osoba wychowywana przez niesłyszących rodziców. Według statystyk ok. 90% głuchych rodziców ma dzieci słyszące. Osoby takie są najczęściej dwujęzyczne – od rodziców przejmują język migowy, od dziadków lub innych opiekunów polski język foniczny. Coda jest często już od najmłodszych lat tłumaczem języka migowego dla swoich rodziców.

Coda pozytywny – słyszące dziecko głuchych rodziców, które identyfikuje się ze światem Głuchych

Coda negatywny – słyszące dziecko głuchych rodziców, które nie identyfikuje się z Kulturą Głuchych, nie akceptuje jej. Utożsamia się ze światem ludzi słyszących. Może być to skutkiem negatywnych doświadczeń z Głuchymi.

Soda – (ang. Sibling of Deaf Adult) słyszące rodzeństwo głuchych rodziców – słyszące dzieci, które wychowały się z głuchym rodzeństwem.

Poda – (ang. Parents of Deaf Adults ) słyszący rodzice dzieci głuchych – rodzice , którzy wychowują niesłyszące dzieci.

Głuchy natywny – osoba głucha mająca głuchych rodziców.

Uniwersytet Gallaudeta w Waszyngtonie – amerykańska wyższa uczelnia, założona w 1857 r. Jest to jedyna uczelnia na świecie, w której językiem wykładowym jest Amerykański Język Migowy (ASL). Jego biegła znajomość wymagana jest od wszystkich studentów, wykładowców, pracowników administracji (czyt.  www.gallaudet.edu).

 

       Źródła:

1. Eckert U., (2009), Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących – surdopedagogika, [w:] Dykcik W. (red.), Pedagogika specjalna, Wydawnictwo UAM, Poznań.
2. Grabias S.,(1994), Głuchota a język,  Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej i PZG, Lublin.
3. Lane H., (1996), Maska dobroczynności. Deprecjacja społeczności głuchych. WSiP, Warszawa.
4. Maciejewska A., (2011), Między znakami – między słowami, Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczo – Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce.
5. Oliver Sacks, Zobaczyć głos. Podróż do świata ciszy, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 1998
6. Szczepankowski B.,(1999), Niesłyszący – Głusi –Głuchoniemi. Wyrównywanie szans., WSiP, Warszawa.
7. „Nauczmy się rozumieć nawzajem. Poradnik dla słyszących o niedosłyszących i głuchych„, Polski Związek Głuchych.
8. www.edukacjamiedzyuszami.pl
9. www.gallaudet.edu
10. www.signwriting.org